De volgende tekst is een vertaalde versie van het artikel van Craig Biddle, dat oorspronkelijk is gepubliceerd in The Objective Standard en vertaald is door Anis Benhayyoun.
Oorspronkelijke bron: https://theobjectivestandard.com/2010/02/living-purposefully/
Het leven heeft geen kant-en-klare zingeving; we worden niet geboren met een voorverpakt doel. Als we willen dat ons leven zinvol is, moeten we het zelf zo maken. Ons leven is een proces van zelfgegenereerde, doelgerichte actie - actie die, omdat we een vrije wil hebben, door ons wordt gegenereerd om doelen te bereiken die door ons zijn gekozen. De zingeving van ons leven is een functie van de doelstellingen die we kiezen na te streven - dat wil zeggen, onze doeleinden. Een doel is een bewust, opzettelijk streven - een streven dat gekozen en nagestreefd wordt met het oog op een gewenst resultaat. Een rationeel doel is een doel dat iemands leven bevordert - zoals het volgen van een opleiding, het ontwikkelen van een carrière, het beoefenen van een hobby, het opbouwen van een romantische relatie, of het opvoeden van iemands kinderen. Dit zijn het soort doelen die het leven zinvol maken. Denk bijvoorbeeld aan een student die zijn hoofdvak zorgvuldig kiest, regelmatig naar de les gaat en zijn studie serieus neemt. Hij is egoïstisch op zoek naar iets; hij handelt doelgericht in de richting van een levensbevorderend doel. Op die manier voegt hij betekenis toe aan zijn leven in de vorm van waardevermeerdering - zoals meer kennis, een beter beoordelingsvermogen en een verdiend diploma. Neem daarentegen een student die willekeurig een hoofdvak kiest, vaak een klas overslaat om "rond te hangen" in de koffiebar, en net genoeg studeert om “het net te halen". Hij is niet egoïstisch op zoek naar iets; hij handelt niet doelgericht in de richting van een levensbevorderend doel. Dientengevolge bereikt hij niets van waarde; hij voegt geen betekenis toe aan zijn leven. Zelfs als hij toevallig een diploma ontvangt, zal het betekenisloos zijn, omdat hij er niets in heeft gestoken; hij heeft het niet verdiend. Zinvolle waarden zijn producten van doelgerichte inspanningen. Ze moeten verdiend worden. Wat de loopbaan betreft, stel dat een jonge kantoorbediende besluit dat hij het bedrijf waarvoor hij werkt wil leiden. Hij verbindt zich ertoe alles te leren wat hij kan over het bedrijf, vraagt zich voortdurend af wat er kan worden gedaan om de activiteiten te verbeteren, ontwikkelt innovatieve ideeën, legt die voor aan zijn bazen, en grijpt elke kans om uit te blinken aan. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij in de loop van een aantal interessante jaren vol actie de top bereikt, waar hij niet stopt: Eenmaal daar, streeft hij ernaar om het bedrijf naar steeds grotere hoogten te brengen. Hier is iemand die doelgericht handelt en daardoor zijn dagen en jaren opwindend, inspirerend en lonend maakt - en zijn leven met betekenis vult. Zet hem nu eens af tegen een jonge kantoorbediende met hetzelfde potentieel, maar die niet zulke doelen stelt, niet zulke acties onderneemt en voor de rest van zijn leven als kantoorbediende stagneert. Wat zal de betekenis zijn van zijn dagen en jaren? Welke geestelijke waarden zal hij bereiken door middel van zijn luiheid? Het antwoord ligt voor de hand. De zingeving van iemands leven wordt bepaald door de keuzes die men maakt en de inspanning die men ervoor levert. Of iemands leven zinvol of zinloos is, hangt af van de vraag of men er al dan niet voor kiest rationeel en doelgericht te zijn. Van irrationele keuzes en handelingen kan natuurlijk gezegd worden dat ze een negatieve betekenis hebben - dat ze anti-leven consequenties hebben. Maar dit verleent ze geen morele geldigheid. Levensvernietigende handelingen stellen is geen middel tot een "alternatieve levensstijl". Handelen tegen je leven en tegen je geluk op lange termijn is geen andere manier om te leven; het is alleen een manier om te sterven. Merk verder op, in dit verband, dat er niet zoiets bestaat als een "neutraal" doel of waarde. Aangezien de uren en dagen van het leven beperkt en onherstelbaar zijn, is het voor iemand die tijd besteedt aan iets wat niet goed is voor zijn leven, te handelen op een manier die slecht is voor zijn leven. Er is hier geen middenweg. Het leven is eindig en tijd is onvervangbaar; als iemand dus iets doet wat zijn leven niet vooruithelpt, is dat een vertraging van zijn leven. Omdat al zijn misplaatste inspanningen uit het verleden zijn leven hadden kunnen bevorderen, maar dat niet hebben gedaan, is zijn leven nu minder zinvol dan het anders geweest zou zijn. Wat de gevallen van niet-inspanning betreft: Als iemand niet had stilgezeten, maar een levensbevorderend doel of waarde had nagestreefd, zou zijn leven dienovereenkomstig zinvoller zijn geworden. Als iemand zich bijvoorbeeld zelfgenoegzaam neerlegt bij een baan die hij niet leuk vindt - en geen moeite doet om een baan te vinden of te creëren die hij wel leuk vindt - dan sluit hij zichzelf af van het leven zoals het zou kunnen en moeten zijn. Evenzo, als hij het hele weekend zit te zappen, ziet hij af van talloze alternatieve activiteiten waarmee hij zijn leven interessant en zinvol had kunnen maken. Evenzo, als hij de hele nacht opblijft om gedachteloos dronken te worden, mist hij de slaap die hij anders had kunnen krijgen, waardoor hij in staat zou zijn geweest om de volgende dag iets productiefs of spannends te doen. Degenen die er niet voor kiezen om rationeel doelgerichte, levensbevorderende waarden na te streven, leiden geestelijk zinloze, waardeloze levens. Toegegeven, door hun gebrek aan waarden hebben zij geen emotionele grond voor vergelijking, zodat zij misschien niet het gevoel hebben dat zij iets missen. Maar dit verandert niets aan het feit dat zij het leven missen. Het verandert evenmin het feit dat er rationele gronden voor vergelijking zijn - zoals die waarover we het hier hebben. Dus, ongeacht of zij het gevoel hebben dat zij iets missen, hebben zij nog steeds de mogelijkheid om het te weten - en om er iets aan te doen. Natuurlijk is de keuze aan hen; saai of interessant, ellendig of vreugdevol, hun leven behoort hen toe. Gelukkig bezitten zij niet uw of mijn leven. We leven maar één keer. Elk moment telt. Elke inspanning telt. Elke keuze heeft een gevolg. Er zijn geen neutrale doelen of waarden, want elke keuze die we maken, bevordert ons leven of vertraagt het. Als we ons leven ten volle willen leven, moeten we dit feit erkennen en ernaar handelen. Neem een voorbeeld op het gebied van romantiek. Vergelijk een rationele man die een langdurige liefdesrelatie met een vrouw wil opbouwen met een playboy die ervoor kiest om met zoveel mogelijk vrouwen naar bed te gaan. De relatie van de rationele man breidt zich uit, verdiept zich en wordt elke dag voller. Wanneer hij en zijn minnares de liefde bedrijven, is dat niet alleen een lichamelijk genot, maar ook een zeer spiritueel genot; het is gevuld met alle kennis, herinneringen en waarden die hij en zijn minnares delen en eerbiedigen. De "relaties" van de playboy daarentegen zijn leeg. Hij deelt geen belangrijke herinneringen of waarden met zijn partners; hij leert zelfs nooit een vrouw kennen voordat hij naar de volgende gaat. Daardoor hebben zijn seksuele escapades geen spirituele waarde; het zijn verbintenissen van louter wrijving. Zinvolle seks is een functie van een zinvolle relatie, en zo'n relatie vereist een rationeel doelgerichte benadering. Het punt hier is dat wij, als mensen, lichamelijke en geestelijke behoeften hebben; en als wij willen leven en geluk willen bereiken, moeten wij beide identificeren en bevredigen. Neem een voorbeeld op het gebied van ouderschap. Denk aan een moeder die de verantwoordelijkheid van een goede opvoeding van haar kinderen op zich neemt, hard werkt om de principes van goed ouderschap te ontdekken en toe te passen, en ernaar streeft de beste moeder te zijn die zij kan zijn. Zij geeft haar kinderen het goede voorbeeld, leert hen het belang en de vreugde van het kiezen en nastreven van rationele doelen, moedigt hen aan om vragen te stellen en praat regelmatig met hen over hun gedachten en gevoelens. Zo bevordert zij hun geestelijke groei en helpt hen uit te groeien tot zelfstandige, zelfbewuste, levenslustige volwassenen. Als gevolg daarvan geven haar kinderen en haar relaties met hen grote betekenis aan haar leven. Vergelijk haar met een moeder die haar moederlijke verantwoordelijkheden verwaarloost, geen moeite doet om de principes van goed ouderschap te ontdekken, en haar kinderen opvoedt op het "puntje van haar stoel". Ze geeft hen een slecht voorbeeld, leert hen niets over het belang of de vreugde van rationele doelen, ontmoedigt hen om vragen te stellen en negeert hun ideeën en gevoelens. Bevordert zij hun geestelijke groei of belemmert zij die? En wat is het gevolg hiervan? Zullen haar kinderen een grote betekenis aan haar leven geven of zullen zij een bron van ruzie en wrok zijn? Nogmaals, het antwoord is duidelijk. Natuurlijk, aangezien mensen een vrije wil hebben, kunnen haar kinderen er nog steeds voor kiezen om na te denken en de nodige inspanning te leveren om onafhankelijke, zelfbewuste, levenslustige volwassenen te worden. Maar als ze dat doen, is dat niet dankzij hun onbaatzuchtige, irrationele moeder, maar alleen dankzij hun eigen egoïstische gebruik van de rede. Het principe is: Als we willen dat ons leven zinvol is, moeten we rationeel doelgericht zijn; we moeten rationele doelen kiezen en nastreven op elk belangrijk gebied van ons leven: werk, romantiek, vriendschap, recreatie, en (als we ervoor kiezen kinderen te krijgen) ouderschap. Laten we ons nu richten op een beperkter principe met betrekking tot deze kwestie. Om te slagen in het nastreven van onze doelen, moeten we doelen en waarden kiezen die met elkaar verenigbaar zijn. We kunnen geen carrière maken als een andere interesse ons er steeds van wegtrekt, of genieten van een hobby die we ons niet kunnen veroorloven, of een romantische relatie opbouwen als we geen tijd hebben. Om onze doelen volledig en harmonieus te kunnen bereiken, moeten we ze organiseren rond een centraal doel, waarnaar we onze inspanningen kunnen combineren tot een verenigd, zinvol, robuust leven. Zo'n doel is wat Ayn Rand een centraal doel noemde.
"Een centraal doel dient om alle andere zorgen in het leven van een mens te integreren. Het stelt de hiërarchie, het relatieve belang, van zijn waarden vast, het behoedt hem voor zinloze innerlijke conflicten, het stelt hem in staat om op grote schaal van het leven te genieten en dat genot mee te voeren naar elk gebied dat voor zijn geest openstaat." 1
Het centrale doel van een mens (als hij er een heeft gekozen) is zijn primaire doel op lange termijn in het leven. Dit doel is per definitie belangrijker dan zijn secundaire of korte-afstandsdoelen; het heeft dus voorrang op hen. Dit betekent niet dat hij geen andere zorgen of interesses zou mogen hebben; het betekent alleen dat als hij zijn leven ten volle wil leven - als hij het beste uit zijn dagen en jaren wil halen - hij prioriteit moet geven aan zijn doelen en ze dienovereenkomstig moet nastreven. Logischerwijs moet zijn belangrijkste doel de meeste aandacht krijgen. Wat komt in aanmerking als een centraal doel? Elk productief doel op lange termijn - zolang men het maar primair maakt en serieus neemt. Het moet een productief doel zijn, vanwege de centrale rol van productief werk in het menselijk leven - het feit dat men ofwel produceert ofwel sterft (of een parasiet wordt). En het moet iets zijn wat men graag doet, omdat, terwijl het leven de maatstaf van waarde is, het morele doel van iemands leven het bereiken van zijn geluk is. Dus, in het kort: iemands centrale doel moet een productief doel op lange termijn zijn, waar men graag naar toe werkt. Gewoonlijk is iemands centrale doel zijn carrière; maar het kan ook breder zijn dan dat. Iemand kan bijvoorbeeld het relatief specifieke doel kiezen om de kunst van het geschiedenisonderwijs aan middelbare scholieren onder de knie te krijgen, of hij kan besluiten tot het meer algemene doel om excellentie na te streven als onderwijzer op het gebied van de geschiedenis. Terwijl het eerste doel waarschijnlijk slechts één loopbaan zou omvatten, zou het tweede doel een aantal verschillende loopbanen kunnen omvatten: Hij zou kunnen beginnen met les te geven op het niveau van de middelbare school, dan professor worden aan de universiteit, later leerboeken gaan schrijven en nog later historische documentaires produceren. Hoe dan ook, of het nu om een klein of een groot doel gaat, het centrale doel van een persoon stelt hem in staat al zijn andere zorgen in het leven te evalueren en te coördineren. Het stelt hem in staat zich af te vragen: Als ik mijn belangrijkste missie heb, zal deze handelwijze dan iets toevoegen aan mijn leven en mijn geluk op lange termijn, of zal hij er juist afbreuk aan doen? Als het iets toevoegt aan mijn leven, waar in de hiërarchie van mijn waarden hoort het dan thuis? Hoe past het in mijn andere doelen? Hoeveel van mijn tijd en energie zou het moeten krijgen? Enzovoort. Iemands centrale doel stelt hem in staat controle over zijn leven te krijgen, het effectief te beheren en het te vullen met betekenis. Natuurlijk, omdat het leven vol is van interessante mogelijkheden, kansen en alternatieven, kan iemands centrale doel in de loop van de tijd veranderen. Een vrouw kan bijvoorbeeld de eerste helft van haar volwassen leven gewijd zijn aan het opbouwen en leiden van een halfgeleiderbedrijf, en vervolgens naar het platteland verhuizen en haar tijd en energie wijden aan het schilderen van landschappen. Een andere vrouw zou ervoor kunnen kiezen kinderen te krijgen en een groot aantal jaren te besteden aan de opvoeding daarvan - in die tijd zou haar hoofddoel het moederschap zijn - en later, als haar kinderen volwassen zijn, een reclamebureau te openen. Weer iemand anders zou tandheelkunde kunnen studeren en dit een aantal jaren uitoefenen, en dan besluiten de zaak te verkopen en zijn hoofdberoep te maken van een activiteit die voorheen slechts een hobby was, bijvoorbeeld houtbewerking. In ieder geval, als men zijn leven wil vullen met zingeving en vreugde, heeft men een centraal doel nodig waarnaar men zijn waarden kan rangschikken en prioriteren. Dat doel kan smal of breed zijn; het kan één of meerdere loopbanen omvatten; en het kan in de loop van de tijd veranderen. Maar als iemand als mens wil leven en werkelijk geluk wil bereiken, moet hij een rationeel, egoïstisch, levensbevorderend centraal doel kiezen en nastreven, van de een of andere soort. In een gespecialiseerde maatschappij zijn de mogelijkheden waaruit men kan kiezen schijnbaar eindeloos. Men kan wetenschapper worden, chef-kok, dirigent, marinier, filosoof, vrachtwagenchauffeur, hersenchirurg of visser. Men kan bloemen kweken, rechten beoefenen, bruggen bouwen, portretten schilderen, honkbal spelen, films regisseren, verzekeringen verkopen of vliegtuigen besturen. Men kan van bijna elke interesse een centraal doel maken - zolang het maar een soort rationeel, productief werk inhoudt; en, wat belangrijk is, het moet werk zijn dat men graag doet. Jezelf onderhouden door de doelen na te streven die je rationeel graag nastreeft is genieten van je leven door de vereisten van het leven als mens te omhelzen. Dit is het morele ideaal - de essentie van een goed leven - en om dit te bereiken moet men tegelijkertijd nog een andere geestelijke waarde verwerven en behouden, een waarde die nauw verbonden is met de rede en zingeving, namelijk: eigenwaarde. Eigenwaarde is de tweeledige overtuiging dat men in staat is te leven en geluk waardig is.2 De twee componenten ervan, zelfvertrouwen en zelfrespect, zijn objectieve vereisten voor menselijk leven en geluk. Als een mens geen zelfvertrouwen ontwikkelt, zal hij niet in staat zijn met succes te leven, omdat hij geen psychologische motivatie zal hebben om de nodige inspanning te leveren. Waarom zou hij het proberen als hij niet kan slagen? En als een mens geen zelfrespect ontwikkelt, zal hij niet in staat zijn om geluk te bereiken, omdat hij de positieve persoonlijke evaluatie zal missen die de essentie van geluk is. Hoe kan hij gelukkig zijn als hij denkt dat hij niet deugt? Hoewel zelfrespect essentieel is voor het menselijk leven en geluk, worden mensen er niet mee geboren; ze moeten het verdienen. En de enige manier om het te verdienen is door middel van rationele prestaties. Een mens gaat geloven dat hij geluk waardig is door zijn verstand te gebruiken en ernaar te streven om te slagen in het leven. En hij gaat geloven dat hij in staat is te leven door zich in te spannen en levensreddende doelen te bereiken. In de mate waarin hij gelooft dat hij met de wereld kan omgaan en dat hij het verdient gelukkig te zijn, is hij psychologisch gepositioneerd voor succes. In de mate waarin hij gelooft dat hij niet met de wereld kan omgaan of dat hij het niet verdient gelukkig te zijn, is hij psychologisch gepositioneerd voor mislukking. Eigenwaarde is dus even belangrijk voor het menselijk leven en geluk als rede en doel; en er is maar één manier om het te krijgen of te houden: door rationeel te denken en doelgericht te handelen. Daarom zijn rede, doelgerichtheid en eigenwaarde, zoals Ayn Rand verklaarde, "de drie waarden die, samen, het middel zijn tot en de verwezenlijking van iemands ultieme waarde, zijn eigen leven. "3 Om als mens te leven moeten we denken (rede); we moeten levensbevorderende doelen kiezen en nastreven (doel); en we moeten de overtuiging hebben en houden dat we in staat zijn te leven en geluk waard zijn (gevoel van eigenwaarde). Alle drie zijn nodig voor succes op elk gebied van ons leven. Om het belang van deze waarden te onderstrepen, denk eens aan een van de grote beloningen voor het hooghouden ervan: romantische liefde. In de volle betekenis van het woord is romantische liefde alleen mogelijk voor een persoon die rationeel denkt, doelen nastreeft die het leven dienen, en eigenwaarde cultiveert. Om te begrijpen waarom, hoeven we maar een paar vragen te stellen. Met betrekking tot de rede: Hoe zou een koppel met elkaar kunnen communiceren, samen een toekomst kunnen uitstippelen, of meningsverschillen kunnen bijleggen als een van hen emoties of gevoelens boven een rationeel oordeel en feiten plaatst? Stel je voor dat je je geliefde de feiten over een belangrijke kwestie voorlegt en rationeel uitlegt waarom je een bepaald standpunt inneemt, en dat je hem of haar dan hoort zeggen: "Ik laat me niet leiden door feiten of verstand, mijn gevoel zegt me wat goed en fout is." Hoe lang zou die relatie standhouden? Wat het doel betreft: hoe kan iemand zich romantisch aangetrokken voelen tot iemand die geen creatieve interesses, doelen of ambitie heeft? Met andere woorden, hoe aantrekkelijk is een bankzitter? Zou je verliefd kunnen worden of blijven op iemand die niet productief wil zijn of iets wil bereiken? Omgekeerd, als je geen passie hebt om iets te bereiken, verwacht je dan dat iemand van je houdt? Wat betreft eigenwaarde: Als iemand z'n eigen liefde niet waard is, hoe kan hij die van een ander dan waard zijn ? Wat zou iemand anders in hemelsnaam over zijn karakter kunnen weten dat hij niet weet? Zou u romantisch betrokken willen raken bij iemand die - door zijn of haar eigen overtuiging - gewoon niet deugt? En hoe zou iemand die niet van zichzelf houdt, van iemand anders kunnen houden? Met welk "zelf" zou hij van hen houden? Zoals Howard Roark, de held van Ayn Rand's roman The Fountainhead, het zo welsprekend uitdrukte: "Om te zeggen 'ik hou van je' moet je eerst weten hoe je de 'ik' moet zeggen." Rede, doel, en eigenwaarde zijn de fundamentele menselijke waarden - de fundamentele waarden waarvan ons leven en ons geluk afhangen. Als we willen leven en het beste uit ons leven willen halen - als we ons leven met betekenis willen vullen - moeten we deze waarden consequent, zonder compromissen, als een principekwestie hooghouden.